เรื่องเด่น ทรงฌานสี่ตลอดเวลา

ทรงฌานสี่ตลอดเวลา


ถาม : ฌานสี่ได้ตลอดเวลา กับทรงฌานสี่ได้ตามที่เรานึกอยากจะทำ อย่างไหนดีกว่ากัน

ตอบ : ถ้าหากว่าไม่ทรงตลอดเวลา อารมณ์ก็ยังขึ้น ๆ ลง ๆ อยู่ แต่ว่าถ้าทรงได้ในเวลาที่เราต้องการนี่ ถือว่าสุดยอดแล้ว อยากได้เมื่อไรก็ทำได้ แสดงว่าเก่ง..ใช้ได้ ถ้ากิเลสกินอยู่ ทรงฌานไม่ได้หรอก

ถาม : หลวงพ่อคะ เขาทรงฌานสี่ตลอดเวลาได้อย่างไร คงต้องมีบ้างที่แบบว่าอารมณ์ถอยลงมา
ตอบ : ต้องบอกว่า ด้วยกำลังของสมาธิ….ถ้าหากว่าเราทำถึงที่สุดแล้ว ซักซ้อมจนคล่องตัว จะสามารถทรงกำลังอัตโนมัติเอง แล้วลักษณะของอัตโนมัตินี้ สามารถที่จะแบ่งกำลังใจไปทำอย่างอื่นได้ด้วย ขณะนั้นความนิ่งความสงบภายในเท่ากับฌานสี่ แต่การเคลื่อนไหว การพูด การทำต่าง ๆ เท่ากับอุปจารสมาธิหรือปฐมฌาน เขาถึงได้เรียกว่า ฌานใช้งาน

คราวนี้เรื่องของสมาธิก็ขึ้นอยู่กับ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา สามารถเสื่อมไปได้ตามสภาพ แต่ถ้าทำไปถึงระดับหนึ่งแล้วกำลังใจจะทรงตัวอยู่ บางทีกำลังสมาธิลดลงแต่กำลังใจไม่ได้ลดตามไปด้วย โดยเฉพาะถ้าเป็นพระอริยเจ้าแล้ว กำลังใจในการตัดกิเลสไม่ได้ลดตาม

แบบเดียวกับที่พระอัสสชิท่านป่วย แล้วอาการเวทนาเกิดมาก ขนาดร้องครวญครางเลย ท่านจึงขอพระที่อุปัฏฐากอยู่ไปทูลถามพระพุทธเจ้า สงสัยว่าความดีที่ทำได้จะสูญเสียแล้ว เพราะว่าเจ็บเหลือเกิน พระพุทธเจ้าตรัสถามว่า "อัสสชิ เธอเห็นร่างกายนี้เป็นของเธอหรือ ?" พระอัสสชิก็ทูลว่า "ไม่เคยเห็นเป็นของตัวเองเลยพระเจ้าข้า" พระพุทธเจ้าจึงตรัสว่า ถ้าอย่างนั้นความดีของเธอไม่ได้ลดลง ที่ลดลงคือกำลังสมาธิที่เป็นฌาน ร่างกายที่ป่วยมาก ๆ ฌานก็เสื่อมเป็นธรรมดา



สนทนากับพระอาจารย์เล็ก สุธมฺมปญฺโญ
เดือนกรกฎาคม ๒๕๕๒ ณ บ้านอนุสาวรีย์

ที่มา วัดท่าขนุน