ฝึกสติ - ฝึกสมาธิ

#การฝึกสติจะต่างจากการฝึกสมาธิ

ฝึกสมาธิ... นั่งนิ่ง ๆ
เข้าถึงความสงบข้างใน
แต่ฝึกสติ...ใช้การเคลื่อนไหว
ทำให้เกิดความระลึกรู้
เกิดความรู้เนื้อรู้ตัวขึ้นมา
แม้กระทั่งเราขยับนิ้ว
ขยับนิ้วเราก็รู้สึกได้
การสัมผัส การขยับนิ้ว
ถ้าสติเราทรงตัวแม้เราขยับนิดเดียว
มันจะสั่นสะเทือนทั้งตัวเลย
จะเกิดสภาวะยุบยับทั้งตัวได้เลย
แค่เราแค่ขยับนิดเดียวเอง
เพราะฉะนั้น...
การขยับก็เป็นการช่วยในการเจริญสติ
โดยเฉพาะญาติโยมคนใหม่
ที่ปฏิบัติช่วงแรกมันง่วงมาก
มีอารมณ์ที่มันครอบงำจิตใจมาก
ถ้าบางทีเราหลับตา เรานั่งไม่ไหว
เราก็ลืมตาปฏิบัติ ใช้การขยับกายช่วย
ทำความรู้สึกตัวไป
หรือการเดิน การเคลื่อนไหวต่าง ๆ
ในระหว่างวัน
เวลายืน เวลาเดิน น้ำหนักลงที่ฝ่าเท้า
เราใช้จุดสัมผัส
คือการรับรู้ฝ่าเท้าอยู่ได้เนือง ๆ
เมื่อใดที่ญาติโยมรู้สึกเท้าสัมผัสพื้น
ญาติโยมจะมีสติขึ้นมาโดยธรรมชาติ
นี้พื้นฐาน จุดสัมผัสต่าง ๆ รู้เนื้อรู้ตัวขึ้นมา
จากนั้นก็ใช้การเคลื่อนไหว
การเดิน การก้าว การขยับกาย
การขยับมือ แม้กระทั่งการขยับศีรษะ
ญาติโยมลองขยับศีรษะดู รู้สึกได้ไหม?
มันเกิดการรับรู้นะ
เกิดการระลึกรู้เนื้อรู้ตัวขึ้นมา
เราสามารถใช้ส่วนต่าง ๆ ของกาย
ในการเจริญสติได้


#การเจริญสติไม่ได้หมายความว่า
#ต้องเน้นอย่างใดอย่างหนึ่งเท่านั้น
อย่างเช่นญาติโยมบางท่าน
อาจจะถนัดการเจริญอานาปานสติ
ที่เรียกว่าใช้ลมหายใจ รู้ลมหายใจ
เราก็สามารถใช้ลมหายใจเป็นแกนได้
แต่ก็ไม่ได้หมายความว่า
เราจะต้องใช้ลมเท่านั้น
เวลาไม่รู้ลม เราเจริญสติไม่ได้เลย
...ไม่ใช่แบบนั้น


#เราก็สามารถใช้ส่วนหนึ่งของกาย
#ในการเจริญสติได้
แม้กระทั่งการขยับนิ้ว การขยับมือ
การหมุนข้อมือ การขยับคอ
หรือแม้กระทั่งการรู้สึกถึงการกระพริบตา
เวลากระพริบตา รู้สึกได้ไหม?
ปกติมันก็กระพริบตาอยู่แล้ว
แต่ว่าเราไม่ค่อยได้รู้สึกเท่านั้นเอง
ถ้ามีสติ มันก็รู้สึกได้
การเคี้ยว การลิ้ม การขยับต่าง ๆ
การขยับแขน ขยับขาต่าง ๆ
ก็เจริญสติให้ต่อเนื่องกันไป
ตั้งแต่ตื่นนอน ในระหว่างวัน
จนกระทั่งหลับไป
แม้ในขณะนอนก็ระลึกรู้กายที่นอนอยู่
เวลานอน...
เราก็เริ่มจากจุดสัมผัสเช่นกัน
.. ศีรษะที่สัมผัสหมอน
.. แผ่นหลังที่สัมผัสหมอนที่นอน
.. แขนสองข้างที่สัมผัสที่นอน
.. ก้น ขาที่สัมผัสที่นอน
ถ้าเรานอนตะแคง
ก็ด้านตะแคงที่เป็นจุดสัมผัส
ก็รู้สึกถึงกายที่สัมผัส
รู้สึกถึงการหายใจ การกระเพื่อมต่าง ๆ
การฝึกสติรู้ความเคลื่อนไหวนะดี
แม้กระทั่งลมหายใจจริงๆ
ก็เป็นการเคลื่อนไหวนะ
มีลมเข้า - ลมออก
มีการกระเพื่อมหน้าอกหน้าท้องต่าง ๆ
การฝึกสติอยู่กับการเคลื่อนไหวดี
มันจะต่างจากเรื่องของระดับเวลาสมาธิ
สมาธินี้..จะอยู่กับความนิ่ง
อยู่กับความสงบตั้งมั่นข้างในนั่นเอง


#ก่อนที่เราจะไปฝึกสมาธิ
#เราต้องฝึกสติให้มีกำลังก่อน
เพราะสติที่มีกำลัง
จะเป็นตัวบาทฐานที่รองรับ
สิ่งที่เรียกว่าสมาธิที่ถูกต้อง
อันเป็น "สัมมาสมาธิ" นั่นเอง
.
ธรรมบรรยาย โดย พระมหาวรพรต กิตฺติวโร
บ่ายวันที่ 1 มิถุนายน 2566


***********************

ขอบคุณที่มา https://web.facebook.com/dhammaareefoundation

 

อุบายการเพื่อการสำรวมผัสสายตนะ | วีณาสูตร


ขอบคุณที่มา
มูลนิธิอุทยานธรรม https://www.youtube.com/@Uttayarndham