หลวงปู่เทสก์ เทสรังสี ปูชนียาจารย์วัดหินหมากเป้ง

หลวงปู่เทสก์ เทสรังสี หรือ พระราชนิโรธรังสีคัมภีรปัญญาวิศิษฏ์ เป็นพระเถระที่มุ่งเน้นศึกษาหลักธรรมจากครูบาอาจารย์ คือ หลวงปู่มั่น ภูริทัตโต

โดยหลวงปู่มั่นให้ความเมตตาและถือหลวงปู่เทสก์ เทสรังสี เป็นทายาทธรรมสืบต่อจากท่าน

หลวงปู่เทสก์ เทสรังสี เป็นที่ยอมรับในหมู่พระเถระชั้นผู้ใหญ่สายพระป่า สายธรรมยุตินิกาย ฝ่ายวิปัสสนากัมมัฏฐาน ท่านจาริกและอบรมสั่งสอนศิษย์ ตลอดจนประชาชนทั่วไป ด้วยหลักธรรมะล้วน ๆ ไม่ยึดติดกับเครื่องรางของขลัง ไม่เคยติดยึดในเรื่องโชคชะตา

หลวงปู่เทสก์ มีแต่ยึดหลักคำสอนของพุทธองค์และการปฏิบัติเป็นแนวทางเป็นด้านหลัก



อัตโนประวัติ หลวงปู่เทสก์ เทสรังสี เกิดในสกุล เรี่ยวแรง เมื่อวันที่ 26 เมษายน 2445 ที่บ้านนาสีดา ต.กลางใหญ่ อ.บ้านผือ จ.อุดรธานี โยมบิดา-มารดา ชื่อ นายอุตส่าห์ และนางครั่ง เรี่ยวแรง มีพี่น้อง 10 คน เป็นบุตรลำดับที่ 9 ครอบครัวประกอบอาชีพทำนา

ได้เข้าพิธีบรรพชา เป็นสามเณร เมื่อปี พ.ศ.2461 ได้มีโอกาสติดตามพระอาจารย์สิงห์ ขันตยาคโม ไป จ.อุบลราชธานี

ครั้นเมื่อท่านอายุครบ 22 ปี ได้เข้าอุปสมบท ที่พัทธสีมาวัดสุทัศน์ จ.อุบลราชธานี เมื่อวันที่ 16 พฤษภาคม 2466 โดยมีพระมหารัฐ เป็นพระอุปัชฌาย์ และพระมหาปิ่น ปัญญาพโล เป็นพระกรรมวาจาจารย์

หลวงปู่เทสก์ เทสรังสี ออกธุดงค์กับพระอาจารย์สิงห์ ขันตยาคโม กับพระมหาปิ่น ปัญญาพโล ซึ่งเป็นน้องชายของท่าน ออกจาก จ.อุบลราชธานี ร้อยเอ็ด กาฬสินธุ์ อุดรธานี และพบกับหลวงปู่มั่น ภูริทัตโต และพระอาจารย์เสาร์ กันตสีโล ที่บ้านค้อ อ.บ้านผือ

เป็นครั้งแรกในชีวิตของหลวงปู่เทสก์ เทสรังสี ที่ได้พบกับพระอาจารย์ทั้ง 2 ท่าน ผ่านมาทางจ.สกลนคร ขอนแก่น มหาสารคาม นครราชสีมา หนองคาย เชียงใหม่ ประเทศเมียนมาร์ ลำพูน จันทบุรี ภูเก็ต พังงา กระบี่ กรุงเทพฯ สิงคโปร์ ออสเตรเลีย อินโดนีเซีย เป็นต้น

ท้ายสุดของการจาริก ท่านได้มาสร้างวัดหินหมากเป้ง อ.ศรีเชียงใหม่ จ.หนองคาย ได้อบรมสั่งสอนญาติโยมและสร้างพระอุโบสถ มณฑป ศาลาเทสรังสี หอระฆัง หอสมุด หอกลอง กุฏิเสนาสนะ เป็นต้น

และในปี พ.ศ.2537 ได้ทำบุญฉลองอายุครบ 92 ปีบริบูรณ์ ณ วัดถ้ำขาม อ.พรรณานิคม จ.สกลนคร และหลวงปู่เทสก์ ได้แสดงเจตนารมณ์ให้สาธุชนทั้งหลายได้ทราบ ด้วยคำปรารภในสัมโมทนียกถา เมื่อคราวทำบุญฉลองอายุ

มีความตอนหนึ่งว่า "อาตมาจะขอเล่าเรื่องพระแก่องค์หนึ่ง จำพรรษาอยู่ที่วัดหินหมากเป้ง มาเป็นเวลานาน อยู่ดีๆ ก็คิดอยากจะมาถ้ำขาม โดยที่ไม่ได้บอกให้ญาติโยมทราบโดยทั่วกัน"

"ต่อมา ชาวสกลนครก็แห่กันมาเยี่ยมพระแก่บนถ้ำขาม ถามถึงเรื่องราวต่างๆ ที่มาพอทราบความแล้ว ญาติโยมชาวสกลนครจึงนิมนต์ให้อยู่จำพรรษา ณ วัดถ้ำขาม โดยต่างรับภาระปฏิบัติอุปัฏฐากเป็นอย่างดี มีปัจจัยสี่ เป็นต้น ไม่ให้ลำบากอดอยาก คิดไปแล้วก็น่าเสียดายมาก"

"เมื่อก่อนยังหนุ่มไปมาคล่องแคล่ว ว่องไว ทำไมถึงไม่เห็นมา นี่แก่จนป่านนี้แล้ว อบรมสั่งสอนศีลธรรมแก่ประชาชนไม่ได้แล้ว

จึงขึ้นมาอยู่ถ้ำขาม"

"อย่างไรก็ตาม คิดเสียว่า เป็นโชคของชาวสกลนครอีกเหมือนกันเพราะพระหนุ่มๆ มีถมไป แต่พระแก่เช่นนี้หาดูได้ยาก เอาเถิดไหนๆ พระแก่องค์นั้นมาถึงที่นี่แล้ว ขอญาติโยมชาวสกลนครจงเมตตารับไว้ด้วย"

หลวงปู่เทสก์ เป็นสมณะผู้สมบูรณ์ด้วยศีลาจารวัตรอันงดงามยิ่ง เป็นผู้นำศรัทธาในการอบรมสั่งสอนธรรม เพื่อการจรรโลงพระพุทธศาสนาหลายแห่งในถิ่นแถบอีสาน เป็นปูชนียาจารย์ของชนทุกระดับชั้น

ในปัจฉิมวัย ได้ไปพำนักพักที่วัดถ้ำขามและละสังขารด้วยอาการสงบเมื่อวันที่ 19 ธันวาคม 2537 เวลาประมาณ 22.00 น สิริรวมอายุได้ 93 ปี 71 พรรษา

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯพระราชทานน้ำหลวงอาบศพและพระราชทานโลงทองทึบ รวมทั้งทรงรับงานบำเพ็ญกุศลอยู่ในพระบรมราชานุเคราะห์

พิธีพระราชทานเพลิงศพหลวงปู่เทสก์ เทสรังสี จัดขึ้น ณ วัดหินหมากเป้ง นับเป็นงานพระราชทานเพลิงศพพระเถราจารย์ครั้งประวัติศาตร์