แคร่ริมคลอง...วันวิสาข์พาไป "พิพิธภัณฑ์สักทอง"

ลูกชายตอบหน้าเศร้า ๆ " ง่ามไม้มีมากมาย แต่ปลายง่ามมันชี้ฟ้าทั้งนั้น
ไอ้ที่ชี้ลงดินเหมือนขาม้านั่งอันเก่าไม่มีเลย ข้าจึงไม่ได้เก็บมา"

เมื่ออ่านนิทานเรื่องนี้จบ หลายคนอาจนึกขำลูกชายท่านผู้เฒ่า
ที่พลาดไปอย่างไม่น่าเชื่อ แต่เมื่ออ่านให้ลึกลงไปอีก เราจะพบว่ามี
ข้อคิดสอนใจเราหลายอย่าง

1. สอนให้รู้ว่า เรามีทรัพยากรอยู่ในตัวแล้ว ก็คือ ความสามารถที่จะเสาะ
แสวงหาสิ่งที่ตัวเองต้องการ เช่นเดียวกับบุตรของผู้เฒ่า ที่มีกำลังวังชา
และมีเครื่องไม้เครื่องมือคือ ขวาน เป็นเครื่องผ่อนแรง

 

2. สอนให้รู้ว่า โลกมีทรัพยากรให้กับเรา ไม่ว่าจะเป็นน้ำ อากาศ
แสงแดด พืชพันธุ์ธัญญาหารต่าง ๆ เป็นสิ่งที่โลกมีไว้ให้เราใช้สอย
เพื่อประโยชน์ในการดำเนินชีวิตแล้วอย่างเพียงพอ เช่นเดียวกับ
ง่ามไม้ที่มีมากมายในป่า

ต่อให้เรามีกำลังและโลกมีทรัพยากรให้ แต่หากเราไม่รู้วิธีการนำมาใช้
เช่นลูกชายท่านผู้เฒ่าเจอง่ามไม้เต็มป่า ถ้าเขารู้ว่าเพียงคว่ำง่ามไม้ลง
ก็สามารถทำเป็นขาม้านั่งได้แล้ว

เมื่อขาดปัญญาเสียแล้ว ก็ไม่อาจใช้ทรัพยากรที่มีแก้ปัญหาได้

 

จากตัวอย่างนี้ เราจะเห็นว่า "ปัญญา" คือกุญแจดอกสำคัญ
ในการช่วยเราแก้ปัญหา

แต่สิ่งที่ประสบกันอยู่ทุกวันนี้ คือ เรารู้วิชาการต่าง ๆ มากมาย
รู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
รู้วิธีเอาชนะใจคนและหลักมนุษยสัมพันธ์
รู้หลักการตลาดและการบริหาร

แต่ความรู้เหล่านี้กลับไม่ช่วยให้เรามีความสุขได้ ก็เพราะสิ่งเหล่านี้
เป็นเพียง "ความรู้" ยังมิใช่ "ปัญญา"

 

ท่านพุทธทาสภิกขุ ได้กล่าวถึงความหมายของปัญญาไว้ว่า

"ปัญญา" หมายถึง การรู้ครบ รู้พอเพียง คือครบและพอเพียง
แก่การใช้ชีวิต อยู่อย่างราบรื่นเป็นสุข ถ้ามีความรู้มากมาย
แต่ไม่พอ ไม่ครบที่จะสร้างความสุข แปลว่ายังขาดปัญญา
มีแต่ความรู้"

ทุกวันนี้เราต่างก็มีความรู้เต็มไปหมด แต่ในบางครั้ง
เรากลับไม่รู้พอที่จะมีความสุขได้

 

การรู้เพียงพอที่จะทำให้อยู่อย่างมีความสุขได้ ไม่ใช่เพียงการรู้
แยกเป็นส่วน ๆ เช่น รู้จักคิดคำนวณ รู้วิธีการทำงาน
รู้จักผูกมิตร ฯลฯ

แต่มันคือความเข้าใจธรรมชาติและความเป็นจริงของสิ่งทั้งหลาย
ทำให้เราสามารถปฏิบัติสิ่งต่าง ๆ ได้อย่างถูกต้อง เหมาะสม
และเกิดประโยชน์สุขทั้งแก่ตัวเองและผู้อื่น ที่สำคัญสามารถ
จัดการปัญหาต่าง ๆ ในชีวิตของเราเองได้เป็นอย่างดี

 

ในเรื่องของการมีปัญญา ที่จะรู้เพียงพอได้นั้น ศาสนาพุทธกล่าวว่า

เราทุกคนนั้นมีปัญญาอยู่ในตัวแล้ว เรียกว่า "สชาติปัญญา"
คือปัญญาที่มากับชาติ คือความเกิดสูงกว่าสัตว์เดรัจฉาน
เราสามารถใช้ปัญญาที่มากับความเกิดของเรา อบรมทวีปัญญา
ให้มากขึ้น สร้่างความเจริญต่าง ๆ ให้เกิดขึ้นได้

กล่าวได้ว่าคุณค่าของการเป็นมนุษย์อยู่ที่มีปัญญาสูง สามารถนำ
ปัญญามาแก้ไขปัญหาและพัฒนาตนเองได้

(คัดลอกมาจาก "บารมี มหัศจรรย์ความดีในมือคุณ โดยศรียุดา วรรณวิภาค)

 

(ต่อ) แค่นี้ก็รวยแล้ว

ความแปลกก็คือ ความรวยเป็นของกลาง ๆ ที่ถูกมองอย่างเอียง ๆ
ว่าเกี่ยวกับ "ดี" อยู่เสมอ

ความจริง "รวย" แล้ว "ดี" ก็มีอยู่ แต่รวยแล้ว "แย่" ก็มีเยอะ
เป็นไปได้ทั้งสองทาง

 

ความรวยมีสิ่งที่โดนใจ คือ

รวยแล้วไม่ขาดแคลนทรัพย์ที่จำเป็นใช้สอย ช่วยอำนวยให้ดำเนินชีวิตราบรื่น

รวยแล้วมีทางเลือกในการศึกษา พัฒนาตนเองได้มากขึ้น

รวยแล้วได้รับความพอใจทางวัตถุอย่างเต็มที่ อยากได้ อยากมี อะไรก็สั่งมาได้

รวยแล้วคนส่วนหนึ่งให้การยอมรับ

รวยแล้วช่วยคนอื่นได้มาก

ฯลฯ

 

ข้อควรระวังของความรวยก็มี และเป็นข้อควรระวังตัวใหญ่ที่ร้ายกาจ
ทำให้คนรวยหลาย ๆ คนพลาด "รวยสุข" ไปอย่างน่าเสียดาย
ทำให้เป็นคนรวยแบบสร้างความเสียหายให้กับตัวเองและชาวบ้าน

เพราะความรวย ต้องเล่นกับความโลภ ซึ่งมีอีกชื่อหนึ่งคือ "ความอยาก"
สังเกตว่าคนรวยอย่างไม่สร้างสรรค์ มักจะจ่ายเงินเพื่อซื้อความพอใจ
ได้มากมาย ทำการกุศลเพื่อหน้าตาได้มาก ๆ แต่ยากจะยอมให้ใครในทาง
ธุรกิจ มีทางไหนกันได้กัน มีทางไหนกั๊กได้กั๊ก ขอให้ผูกขาดหนทางรวย
ไว้ที่ตัวเองก่อน ยิ่งมากยิ่งดี

 

คนรวย ต้องเล่นกับความโลภ คือ ความอยากดูดทรัพย์สินเข้ามาหา
ตัวเองให้มากที่สุด

ความโลภ จะล่อหลอกคนที่เล่นกับมันแล้วหลงจริงจัง ให้ติดอยู่ในวังวน
ของความอยากมากขึ้น มากขึ้น จนถอนตัวไม่ขึ้น และไม่คิดจะถอน

 

มีคำกล่าวของ โลแกน เีพียซอล สมิธ (Logan Pearsall Smith) ว่า

มีสองสิ่งที่เราควรมุ่งหมายในชีวิต
สิ่งแรก คือแสวงหาสิ่งที่คุณต้องการ
และหลังจากนั้น ก็คือ ชื่นชมกับสิ่งที่คุณได้มา
มีแต่คนฉลาดที่สุดเท่านั้น ที่จะบรรลุจุดมุ่งหมายข้อสองได้

 

ความโลภ ความอยาก มักจะลวงคนรวย ๆ ให้หลงอยู่แต่ในขั้นตอน
ของการแสวงหาสิ่งที่อยากอย่างไม่สิ้นสุด โดยลืมไปว่าต้องมีจุดที่หยุด
ที่พอ เพื่อชื่นชมกับสิ่งที่ได้มา และถึงกับลืมไปว่า เมื่อไหร่ก็ตามที่
"โลภไม่หยุด" ก็เป็นคน "รวยไม่จริง" แต่การรวยอย่างสร้างบารมี
จะทำให้รวยฉลาด รวยจริง

 

ที่ทุกวันนี้เรารู้สึกว่าคนรวยน้อย ขณะที่คนจนล้นเมือง ไม่ใช่เพราะ
คนไม่มีความสามารถที่จะรวยกันทุกคน แต่เพราะเน้น "รวยด้วยวัตถุ"
ซึ่งเป็นความรวยที่ไม่เคยเต็มมีแต่ "ล้นไปด้วยวัตถุ"

คนรวย ถ้ารู้สึกว่า "ขาด" เพราะยังอยากอยู่เสมอ ก็คือรวยจน
คือยิ่งรวยยิ่งจนในใจ

ความรวย ถ้ารู้สึกว่า "เกิน" ก็รวยล้นไปด้วยวัตถุและปัญหา
มีแต่ส่วนเกิน ไม่มีส่วนที่พอดี ไม่มีสิ่งที่จำเป็น

ทั้งรวยจน และรวยล้น ต่างไม่นับว่าเป็นคน "รวยแล้ว"

 

"รวยแล้ว" ควรวัดใหม่ว่าไม่ใช่รวยเงิน หุ้น วัตถุสิ่งของ ที่ดิน ฯลฯ
เท่านั้น เราจะนับความรวย ด้วยหน่วยเงินตราอย่างเดียวไม่ได้
ต้องนับด้วยหน่วย "ความสมบูรณ์พูลสุข" "หน่วยความมั่งคั่ง"
"ความพรั่งพร้อม" ดังนี้

ไม่ขาดเมื่อจำเป็น
รวยมิตรภาพ
รวยแล้วพอ

 

ไม่ขาดเมื่อจำเป็น คือ มีกินมีใช้ มีเก็บไว้สำรองจ่ายยามฉุกเฉิน
ก็นับว่าไม่ขาดเมื่อจำเป็นแล้ว

ไม่ขาดเมื่อจำเป็น จะทำให้ชีวิตง่ายขึ้น และมีเวลาสำหรับพัฒนา
ชีวิตให้ดีขึ้น ทำให้ไม่เสียโอกาสที่ไม่ควรเสีย และยังได้ใช้ทรัพย์
ช่วยเหลือคนที่ลำบาก ให้รอบ ๆ ตัวเราและสังคมดีขึ้น

 

รวยมิตรภาพ คนแบบไหนที่เราอยากเรียกว่า "คนรวย"
คนที่มีเงิน มีทรัพย์สมบัติมาก ก็นับว่ารวยแล้วหรือเปล่า?
แบบนั้นเราอาจจะนับว่ารวยได้ คือรวยล้นไปด้วยวัตถุ
แต่ขาดความมั่งคั่ง

ความมั่งคั่ง พรั่งพร้อม สมบูรณ์ ไม่ได้นับด้วยหน่วย
"ทรัพย์สิน" อย่างเดียว

คนที่เรียกได้ว่า "มั่งคั่ง" ต้องมั่งมีทั้งทรัพย์ มิตรสหาย
และผู้ใต้ปกครองที่จริงใจ

 

ขอบคุณค่ะพี่ไอย อนุโมทนาด้วยค่ะ
เลยทำนึกถึงจำคำประพันธ์เก่าๆ ขึ้นมาได้ จำไม่ได้ว่าใครแต่งนะ

คนจะงามงามน้ำใจใช่ใบหน้า
คนจะสวยสวยจรรยาใช่ตาหวาน
คนจะแก่แก่ความรู้ใช่อยู่นาน
คนจะรวยรวยสินทานใช่บ้านโต

********************

 

(ต่อ) ถ้ารอบกายมีแต่คนตีหน้าหลอก เข้ามาหวังผลประโยชน์
คบกินเที่ยวอย่างผิวเผิน ไร้ความจริงใจ ก็ไม่สามารถทำให้
เจ้าของเงินมีความสุขได้อย่างแท้จริง

เพราะคนเราไม่ได้ต้องการแค่ความต้องการทางกาย
ที่เงินสนองได้อย่างเดียว เรายังมีความต้องการทางใจ
ที่เรียกร้องให้คน รัก ยอมรับ และนับถือเรา
และแม้แต่คนที่เชี่ยวชาญเรื่องหาเงินทองแค่ไหน
วันใดก็อาจมีเรื่องต้องขอความช่วยเหลือพึ่งพาคนอื่น
สิ่งที่เราต้องการจึงไม่ใช่แค่ "รวยทรัพย์" แต่ต้อง "รวยมิตร" ด้วย

 

เศรษฐีที่มีแต่เงิน ไม่มีเพื่อนแท้ ลูกน้องดี ๆ ไม่รวยความสัมพันธ์อันดี
หันไปทางไหนใคร ๆ ก็เมิน นับว่าไม่มั่งคั่ง พรั่งพร้อม สมบูรณ์จริง
แถมยังอยู่ด้วยความหวาดระแวงว่า สักวันจะมีคนมาผลักตกเหวเอาง่าย ๆ

เวลาที่คนมีเงินเข้าตาจน ล้มลงไปกอง แล้วเกิดลุกไม่ขึ้น
เพราะต้องล้มลุกคลุกคลานอยู่ลำพัง คนที่ลุกขึ้นส่วนใหญ่
เพราะมีคนให้โอกาส มีคนให้กำลังใจ มีคนให้ทรัพย์ช่วยเหลือ เจือจุน

ซึ่งสิ่งเหล่านี้จะได้มาจากไหน ถ้าเราไม่ปลูกฝัง ความสัมพันธ์ที่ดีรอบ ๆ เอาไว้

ความสัมพันธ์อันดีนั้น มีแล้วช่วยให้ชีวิตมี "ตัวช่วย" อย่างเลิศ
และชีวิตที่เต็มเปี่ยมด้วยผู้คนที่รักและหวังดี ก็คือชีวิตที่ "รวยแล้ว"

 

*** เพื่อนกิน เพื่อนนอน เพื่อนตาย เพื่อนเกิด ****

เพื่อนที่ซื่อสัตย์ที่สุด...คือ ตัวกระทำของตัวเอง

- " หนุมาน ผู้นำสาร "